ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΕΠ. ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ, MD, FEBS

ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΜΑΣΤΟΥ – ΕΙΔΙΚΟΣ ΜΑΣΤΟΛΟΓΟΣ

• Χειρουργική Ογκολογία Μαστού • Ογκοπλαστική & Επανορθωτική Χειρουργική

ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΜΑΣΤΟΥ – ΕΙΔΙΚΟΣ ΜΑΣΤΟΛΟΓΟΣ

• Χειρουργική Ογκολογία Μαστού • Ογκοπλαστική & Επανορθωτική Χειρουργική

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ

ΔΙΗΘΗΤΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ - ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

Ο καρκίνος του μαστού είναι η πιο συχνή μορφή καρκίνου παγκοσμίως και προσβάλλει κυρίως γυναίκες. Κατά προσέγγιση, 1 στις 8 Ελληνίδες θα αναπτύξουν κάποιας μορφής καρκίνου του μαστού κάποια στιγμή στη ζωή τους με τη συχνότητα εμφάνισης να αυξάνεται με την ηλικία, ενώ σε κάποιες γυναίκες το ποσοστό αυτό μπορεί να είναι μεγαλύτερο αναλόγως το οικογενειακό ιστορικό και λοιπούς επιβαρυντικούς παράγοντες. Στο 10% των περιπτώσεων υπάρχει γονιδιακή προδιάθεση.

Τεκμηριωμένοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο αποτελούν

  • Γονιδιακές μεταλλάξεις που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού (BRCA1,BRCA2,p53, PALB2 κ.ά)
  • Προηγούμενο ιστορικό καρκίνου μαστού/ βλαβών υψηλού ρίσκου
  • Προγούμενο ιστορικό ακτινοβολίας στο θώρακα (π.χ για λέμφωμα)
  • Θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης
  • Χρήση αντισυλληπτικών δισκίων
  • Παχυσαρκία μετά την εμμηνόπαυση
  • Κατάχρηση αλκοόλ

Συμπτώματα και σημεία που μπορεί να σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού και χρήζουν κλινικής εξέτασης/διερεύνησης από ειδικό

  • Ψηλαφητό ογκίδιο/πρήξιμο/σκληρία στο μαστό ή τη μασχάλη
  • Αλλαγή στο μέγεθος ή το σχήμα του μαστού
  • Αλλαγές ή εισολκή στο δέρμα του μαστού και στην περιοχή της θηλής
  • Εισολκή ή παραμόρφωση θηλής
  • Εκροή υγρού από τη θηλή
  • Έκζεμα θηλής
  • Ερυθρότητα στο μαστό και εμφάνιση σαν φλούδα πορτοκαλιού (peu d’orange)

ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ

Οι πιο συνηθισμένοι ιστολογικοί υπότυποι του καρκίνου του μαστού είναι το διηθητικό καρκίνωμα μη ειδικού τύπου (NST) 70-80% (γνωστό παλαιότερα ως πορογενές) και το Λοβιακό διηθητικό καρκίνωμα (10% των περιπτώσεων).

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Πρωταρχικής σημασίας είναι η ιστολογική ταυτοποίηση κάθε βλάβης ύποπτης για κακοήθεια από τον απεικονιστικό έλεγχο, η οποία επιτυγχάνεται με τη διενέργεια βιοψίας με χοντρή βελόνη (Core Biopsy). Κατά την ιστολογική εξέταση θα αναγνωριστεί ο τύπος (πορογενές, διηθητικό κ.ά) και ο βαθμός της κακοήθειας και με τη βοήθεια της ανοσοιστοχημείας θα καθοριστεί και ο συγκεκριμένος υπότυπος ανάλογα τη θετικότητα στους υποδοχείς οιστρογόνων (ER), προγεστερόνης (PR), υποδοχέας του ανθρώπινου αυξητικού παράγοντα τύπου 2 (HER2) και το δείκτη πολλαπλασιασμού Ki67.  Τα κακοήθη νεοπλάσματα ταξινομούνται ανάλογα τα ανωτέρω ως εξής:

  • Luminal A: ER/PR+, χαμηλής κακοήθειας, HER2-, χαμηλό Ki67
  • Luminal B: ER+, PR- ή χαμηλό ή υψηλής κακοήθειας ή υψηλό Ki67 ή HER2+
  • HER2+, ER –
  • Τριπλά αρνητικά καρκινώματα (ER-,PR-,HER2-)

Απαραίτητο για τον καθορισμό της θεραπευτικής προσέγγισης του καρκίνου του μαστού θεωρείται η σταδιοποίηση της νόσου ως εξής:

Πρώιμος καρκίνος: Η νόσος περιορίζεται στο μαστό και τη μασχάλη.

Τοπικά προχωρημένος: Η νόσος διηθεί το δέρμα ή το θωρακικό τοίχωμα ή η βλάβη είναι > 5εκ. ή υπάρχει προχωρημένη νόσος στη μασχάλη ή αφορά φλεγμονώδη καρκίνο.

Μεταστατικός καρκίνος: Η νόσος έχει δώσει απομακρυσμένες μεταστάσεις

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η χειρουργική θεραπεία του διηθητικού καρκίνου του μαστού περιλαμβάνει τη χειρουργική εξαίρεση (ευρεία εκτομή) της βλάβης σε υγιή όρια συνοδευόμενη από επέμβαση σταδιοποίησης της μασχάλης (Βιοψία λεμφαδένα φρουρού ή μασχαλιαίος λεμφαδενικός καθαρισμός).  Διατηρηση μαστού/μαστεκτομή/ογκοπλαστική χειρουργική.

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

  • Χημειοθεραπεια
  • Αντι HER2 θεραπεία
  • Ανοσοθεραπεια
  • Ακτινοβολια
  • Ορμονοθεραπεια

ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν το νεόπλασμα γνωρίζουμε εκ των προτέρων ότι είναι χημειοευαίσθητο κρίνεται απαραίτητη η χημειοθεραπεία πριν τη χειρουργικη επέμβαση. Με αυτή την προσέγγιση αξιολογείται ο βαθμός ανταπόκρισης του όγκου με την εξέταση του χειρουργικού παρασκευάσματος. Η πληροφορία αυτή είναι υψίστης σημασίας για τον καθορισμό του περαιτέρω θεραπευτικού πλάνου μετά την επέμβαση. Επιπλέον, μεγαλύτερα χημειοευαίσθητα νεοπλάσματα, τα οποία εξαρχής θα υπαγόρευαν τη διενέργεια μαστεκτομής μπορούν να αντιμετωπιστούν με επέμβαση διατήρησης του μαστού μετά τη χημειοθεραπεία.

Πορογενές μη διηθητικό καρκίνωμα του μαστού (DCIS)

Το πορογενές μη διηθητικό (in situ) καρκίνωμα του μαστού (Ductal Carcinoma in Situ) αποτελεί την πρώιμη μορφή καρκίνου του μαστού και χαρακτηρίζεται από αύξηση άτυπων επιθηλιακών κυττάρων , τα οποία όμως δεν διηθούν την κυτταρική μεμβράνη. Αποτελεί μία μη υποχρεωτική πρόδρομη κατάσταση διηθητικού καρκίνου.

Η διάγνωσή του γίνεται συνήθως με τη μαστογραφία στα πλαίσια πρόληψης (screening) , το οποίο εμφανίζεται ως ύποπτες μικροαποτιτανώσεις ή λιγότερο συχνά ως μάζα/ αρχιτεκτονική διαταραχή. Δεν υπάρχουν συμπτώματα που να προδιαθέτουν σε καρκινωμα in situ και ο ρόλος της προληπτικής ψηφιακής μαστογραφίας και η αξιολόγησή της από ειδικό είναι υψίστης σημασίας. Η διάγνωση τίθεται συνήθως από βιοψία.

Η κύρια θεραπεία του DCIS είναι η χειρουργική εξαίρεσή του με υγιή όρια (ευρεία εκτομή). Στις περιπτώσεις , όπου οι αποτιτανώσεις είναι αρκετά εκτεταμένες και δεν είναι δυνατόν να διατηρηθεί ο μαστός , συνιστάται υποδόρια μαστεκτομή και αποκατάσταση. Η εξέταση των μασχαλιαίων λεμφαδένων με βιοψία λεμφαδένα φρουρού δεν συνιστάται ως ρουτίνα στο DCIS, καθώς η πιθανότητα διήθησής τους είναι πάρα πολύ χαμηλή. Διενεργείται στην περίπτωση της μαστεκτομής, καθώς εάν το DCIS στην τελική ιστολογική εξέταση συνυπάρχει με διηθητικό καρκίνωμα, η μεταγενέστερη βιοψία λεμφαδένα φρουρού θα ήταν τεχνικά εξαιρετικά δυσχερής

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Μετά τη χειρουργική εξαίρεσή του σε υγιή όρια μετά από επέμβαση διατήρησης του μαστού συνήθως συνιστάται Ακτινοθεραπεία για τη μείωση του ποσοστού τοπικής υποτροπής και ορμονοθεραπεία. Ακτινοβολία μετά από μαστεκτομή συνήθως δεν ενδείκνυται.

ΝΟΣΟΣ PAGET